AÖF / Genel Muhasebe Ünite 4

Ünite 4 - MUHASEBE KAYIT BELGELERİ


Vuk'na Göre Tutulması Zorunlu Defterler:
A) 2.Sınıf Tüccarların Tutmasının Zorunlu Olduğu Defterler

• İşletme Hesabı Defteri
• Günlük Perakende ve Hasılat Defteri
• Kambiyo Senetleri Defteri

B) 1.Sınıf Tüccarların Tutmasının Zorunlu Olduğu Defterler

• Yevmiye(Günlük) Defter
• Büyük Defter(Defteri Kebir)
• Envanter Defteri
• Günlük Kasa Defteri
• Kambiyo Senetleri Defteri

** Ticari kanuna göre tüzel kişi niteliğindeki işletmeler "karar defteri " tutmak zorundadırlar.

Büyük Defter: İşletmeler tarafından her yapılan işlem sonucunda, bilanço eşitliğinin unsurları arasında meydana gelen artış ve azalışların yazıldığı deftere Büyük Defter ( Defteri Kebir) denir.

Yevmiye Defteri: İşletmeler, büyük defterde hata olmasını önlemek ve günlük işlemler hakkında topluca bilgi edinebilmek için hesapları önce başka bir deftere geçirirler, bu deftere Yevmiye(Günlük) Defter denir. < Yani önce günlük işlemler Yevmiye Defterine yazılıyor, daha sonra hatasız bir şekilde Büyük Deftere geçiriliyor.>

Yardımcı (Muavin) Defter: Büyük defterdeki ana hesabın ayrıntılarını göstermek amacıyla tutulan defterlerdir.<Örneğin birçok müşteriye kredili satış yapılır ve bunlar ana defterde tek bir hesapta Alıcılar Hsb.'da gösterilir. Kime kredili satış yapmışız, ne zaman yapmışız vs. bunları büyük defterde göremeyiz. Müşterilerin her birinin borç, ödeme, kalan borç durumunu görmek için yardımcı defter kullanırız. Her müşteri için bir hesap açıp, durumu izleyebiliriz.>

Mizan: Yevmiye defterindeki kayıtların büyük deftere doğru olarak geçirilip geçirilmediğini kontrol etmeye yarayan tablodur. Dönemsel olarak ve genellikle ay sonlarında çıkarılır.Geçici Mizan ay sonlarında hazırlandığında aylık mizan, dönem kayıtları öncesinde hazırlandığında Genel Geçici Mizan,dönem sonunda (envanter kayıtlarından sonra) hazırlanırsa Kesin Mizan adını alır.

Defter tutarken uyulması zorunlu kurallar : (VUK. Ticaret Kanununa göre)

1.Defterler ve kayıtlar Türkçe tutulurlar.

2.Defterler mürekkepli kalemle yazılırlar.

3.Satırlar çizilmeksizin boş bırakılamaz ve atlanamaz. Satır aralarına yazılamaz.

4.Sayfalar ciltten koparılamaz.yırtılamaz.

5.Deftere geçirilen kayıt, çizilmek, silinmek, karalanmak suretiyle okunmaz hale getirilemez.

6.Yevmiye defterine yapılan yanlışlıklar ancak muhasebe kurallarına göre düzeltilir. Diğer defterlerdeki yanlışlıklar okunulabilir şekilde çizilip üst ya da yan tarafına doğrusu yazılarak düzeltilir.

7.İşlemler defterlere günü gününe geçirilmesi esas olmakla birlikte işlemler en geç 10 gün içinde defterlere kaydedilmelidir, (kayıtlarını muhasebe fişleri, primi nota ve bordro gibi yetkililerin imzasını taşıyan belgelere dayanarak yürüten işletmelere bu süre 45 gündür.)

8.Günlük kasa,günlük perakende satış ve hasılat defteri ile serbest meslek kazanç defterine işlemler günü gününe kaydedilir.

Muhasebe Fişleri Hakkında:Kasa giriş işlemlerine "Tahsil işlemleri", kasa çıkış işlemlerine "Tediye İşlemleri" denirken,kasa ile ilgilisi olmayan işlemlere de "Mahsup İşlemleri" denir ve bu işlemler sonucunda da tahsil fişleri,tediye fişleri ve mahsup fişleri kullanılır.Bu fişlerin kullanılması yasal bir zorunluluk değildir ama kayıt düzenini sağlamak, yanlış kayıt ihtimalini azaltarak, kayıtların kontrolünü kolaylaştırmak ve aynı nitelikteki işlemlerin toplu olarak görülmesini sağlamak açısından önemlidir.

Tahsil Fişi: İşletmenin kasasına giren paraların ne için alındığını ve bu tahsilatın karşılığında hangi hesaba veya hesaplara alacak kaydedildiğini gösteren belgedir. Kasaya para girdiği için Kasa Hs. borçlanacağından tahsil fişinde sadece Alacaklı hesap bulunur.

Tediye Fişi: 

İşletmenin kasasından çıkan paranın ne için ödendiğini ve bu ödemenin karşılığında hangi 

hesap veya hesapların borçlandığını gösteren belgedir. Kasadan para çıktığı için Kasa Hs. 

alacaklandığından tediye fişinde sadece borçlu hesap bulunur.

Mahsup Fişi: Kasa hesabını ilgilendirmeyen işlemlerin kaydı için kullanılır. Kredili alışlar-

satışlar, çek alınıp verilmesi gibi.

Ticari Belgeler: 

Günlük işlemleri belgelemek için kullanılan belgelerdir. İşlemin konusunu, kimler arasında yapıldığını, işlemin tarihini, tutarını gösterir. Bu belgelere "İspat Edici Belgeler" de denir.

VUK'daki belgeler:

• Fatura

• Parekende satış fişi

• Gider pusulası

• Mühtasil makbuzu

• Ücret bordrosu

• Taşıma irsaliyesi

• Yolcu listeleri

• Yazışma belgeleri vb.

TTK'daki belgeler:

• Poliçe

• Bono

• Çek

• Hisse senedi

• Tahvil

• Emtia senetleri

• Nakliyat belgeleri (ordino, konsimento, manifesto, hamule senedi, taşıma senedi)

Tutulması zorunlu defterleri ve belgeleri saklama süreleri :

TTK'na göre, Ait oldukları yıldan baslayarak 10 yıl

VUK'na göre, Ait oldukları yıldan baslayarak 5 yıl